Μήπως το πολύ φως (το βράδυ) κάνει κακό στην υγεία μας;
Έχουμε μάθει να αποφεύγουμε το σκοτάδι. Να φοβόμαστε να κυκλοφορούμε στα σκοτεινά και να σε έχουμε συνδέσει το σκοτάδι με κάθε τι αρνητικό. Γι αυτό παντού έχουμε προσθέσει άπλετο φως ακόμα και τις πιο σκοτεινές νύχτες. Όμως αυτό δεν κάνει πάντοτε καλό στην υγεία μας τελικά.
Τα ευρήματα
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτό το φθινόπωρο, ο εξωτερικός φωτισμός κατά τη διάρκεια της νύχτας συνδέθηκε πιο ισχυρά με τη νόσο ακόμη και από την κατάχρηση αλκοόλ ή την παχυσαρκία.
Άλλη πρόσφατη μελέτη, οι άνθρωποι που ζούσαν στις πιο φωτισμένες περιοχές είχαν 28% υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη από εκείνους που κατοικούσαν σε πολύ πιο σκοτεινά μέρη. Σε μια χώρα όπως η Κίνα, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι 9 εκατομμύρια περιπτώσεις διαβήτη θα μπορούσαν να συνδεθούν με τη φωτορύπανση.
Τι συμβαίνει στο σώμα μας
Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι το φως τη νύχτα (σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους) διαταράσσει τα κιρκαδιανά ρολόγια, αυξάνει τη φλεγμονή, επηρεάζει την κυτταρική διαίρεση και καταστέλλει τη μελατονίνη, την “ορμόνη του σκότους”.
Όπως τα περισσότερα πλάσματα στη Γη, οι άνθρωποι έχουν εσωτερικά ρολόγια που συγχρονίζονται με τον 24ωρο κύκλο της ημέρας και της νύχτας. Το κύριο ρολόι βρίσκεται στον υποθάλαμό σας, ένα ρομβοειδές τμήμα του εγκεφάλου, αλλά και κάθε κύτταρο του σώματός σας έχει το δικό του ρολόι. Πολλές φυσιολογικές διεργασίες διέπονται από κιρκάδιους ρυθμούς (ένας όρος που προέρχεται από μια λατινική φράση που σημαίνει “περίπου μια μέρα”), από τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης μέχρι την έκκριση ορμονών, καθώς και διεργασίες που εμπλέκονται στην εξέλιξη του καρκίνου, όπως η κυτταρική διαίρεση.
Γιατί γίνεται το μπέρδεμα στον οργανισμό
Υπάρχουν ειδικοί φωτοϋποδοχείς στο μάτι που δεν ασχολούνται με οπτικές πληροφορίες. Απλώς στέλνουν πληροφορίες για το φως. Αν λάβουμε φως σε λάθος ώρα, τότε στην πραγματικότητα απορυθμίζουμε τα βιολογικά μας ρολόγια.
Αυτό το εσωτερικό ρολόι προετοιμάζει το σώμα για διάφορες επαναλαμβανόμενες διαδικασίες, όπως το φαγητό και η όρεξη. Η έκθεση στο φως τη νύχτα, μπορεί να διαταράξει αυτό το πολύ σημαντικό σύστημα. Αυτό μπορεί να σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η ινσουλίνη σας απελευθερώνεται σε λάθος χρόνο.
Η ορμόνη μελατονίνη, παράγεται όταν είναι σκοτάδι από την επίφυση στον εγκέφαλο. είναι βασικός παράγοντας σε αυτόν τον σύγχρονο αγώνα. Η μελατονίνη σας βοηθά να κοιμηθείτε, συγχρονίζει τους κιρκάδιους ρυθμούς του σώματος, προστατεύει τους νευρώνες από βλάβες, ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και καταπολεμά τις φλεγμονές. Αλλά ακόμη και ένα ίχνος φωτός τη νύχτα μπορεί να καταστείλει την έκκρισή της. Λιγότερο από 30 lux φωτός, περίπου το επίπεδο ενός νυχτερινού πεζόδρομου, μπορεί να μειώσει τη μελατονίνη στο μισό.
Η μελατονίνη
Η χαμηλή μελατονίνη έχει επίσης συνδεθεί με τον καρκίνο. Οι μειωμένες τιμές επιτρέπουν στον μεταβολικό μηχανισμό των καρκινικών κυττάρων να είναι ενεργός. Μία από τις επιδράσεις της μελατονίνης είναι η διέγερση των κυττάρων φυσικών δολοφόνων. Τα οποία μπορούν να αναγνωρίσουν και να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. Επιπλέον, όταν η μελατονίνη πέφτει, τα οιστρογόνα μπορεί να ανεβαίνουν. Γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ του νυχτερινού φωτός και του καρκίνου του μαστού (τα οιστρογόνα τροφοδοτούν την ανάπτυξη των όγκων στους καρκίνους του μαστού).
Ερευνητές τοποθέτησαν αισθητήρες φωτός στον καρπό σε περισσότερους από 80.000 Βρετανούς. Διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο φως κατέγραφε η συσκευή μεταξύ μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα και 6 π.μ., τόσο περισσότερο κινδύνευε ο φορέας του μετρητή να εμφανίσει διαβήτη αρκετά χρόνια αργότερα – ανεξάρτητα από το πόση ώρα κοιμόταν στην πραγματικότητα.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Όχι δεν χρειάζεται να απομονωθούμε στα βουνά και στα λαγκάδια. Η έρευνα έδειξε ότι ο ελάχιστος φωτισμού σε μερικούς ανθρώπους είναι αρκετός για να μειώσει τα επίπεδα της μελατονίνης τους.
Μπορούμε να κάνουμε απλές αλλαγές στη καθημερινότητά μας. Όπως για παράδειγμα να ρυθμίσουμε το φωτισμό στο σπίτι μας από τον πολύ έντονο στον πιο ήπιο. Ή ακόμα να φροντίσουμε να μην μένουν αναμμένα φώτα μέσα στο σπίτι την ώρα που κοιμόμαστε. Μπορούμε ακόμα αν χρειάζεται να μείνει κάποιο φως αναμμένο να φροντίσουμε η ένταση του να είναι πάρα πολύ χαμηλή.
Μια ακόμα καλή λύση θα ήταν να απομονώσουμε τον έντονο εξωτερικό φωτισμό. Κλείνοντας τα παντζούρια ή χρησιμοποιώντας κουρτίνες που αποκλείουν το φως απ έξω. Αν πάλι έχετε τη συνήθεια να κάνετε ένα περπάτημα χαλαρό το βράδυ, προτιμήστε να κάνετε τον περίπατο αργά το απόγευμα πριν δύσει το φως. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε να διαβάσετε ένα βιβλίο στο δωμάτιό σας με όσο το δυνατόν χαμηλωμένο το φως. Καλό είναι επίσης να αποφύγετε την έκθεση στο φως της οθόνης του κινητού ή του υπολογιστή αργά το βράδυ στο σκοτάδι.
