Διαλειμματική διατροφή (fasting) και διαβήτης τύπου 2
Όλοι ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι ένα βασικό στοιχείο της διαχείρισης του διαβήτη τύπου 2 είναι η διατροφική προσέγγιση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη ώθηση σε ένα διατροφικό σχήμα που θέλει να υπάρχει ένας χρονικός περιορισμός της κατανάλωσης τροφής, η γνωστή σε όλους διαλειμματική διατροφή / διαλειμματική νηστεία ή απλά fasting.
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι ότι η διαλειμματική διατροφή δεν είναι δίαιτα. Δεν είναι δηλαδή από μόνη της ένα διατροφικό σχήμα με κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Στην κυριολεξία είναι ένας ρυθμός σίτισης. Ορίζουμε δηλαδή ένα χρονικό παράθυρο της ημέρας μέσα στο οποίο καταναλώνουμε το φαγητό, αποφεύγοντας στο υπόλοιπο της ημέρας την οποιαδήποτε πρόσληψη τροφής που περιέχει κάποιο θερμιδικό περιεχόμενο.
Τα διάφορα σχήματα
Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά σχήματα διαλειμματικής διατροφής όπως το 16:8 ή το 18:6. Υπάρχουν επίσης και σχήματα όπου έχουμε εναλλαγές ημερών που τρώμε πολύ λίγες θερμίδες στο όριο των 500 με μέρες που τρώμε σχεδόν κανονικό φαγητό. Η επικρατέστερη τάση αυτή τη στιγμή είναι το διατροφικό σχήμα 16:8 το οποίο μοιάζει να “ταιριάζει” περισσότερο στο γενικό πληθυσμό.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια έντονη παραφιλολογία σχετικά με τη διαλειμματική διατροφή. Αρκετοί νομίζουν ότι από μόνη της η εφαρμογή μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους. Η σκληρή αλήθεια όμως είναι ότι και εδώ ισχύει ο βασικός κανόνας της θερμοδυναμικής. Η ενέργεια που προσλαμβάνουμε από το περιβάλλον συγκρινόμενη με αυτή που καταναλώνουμε καθημερινά με την ύπαρξή μας, τη δραστηριότητα μας ή και την άσκησή μας μας ορίζει μακροπρόθεσμα τη μεταβολή του λίπους. Οπότε όσο η αυστηρή νηστεία και για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ημέρας και να κάνει κάποιος αν στο χρονικό «παράθυρο» της σίτισης καταναλώσει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται τότε θα προστεθεί λίπος.
Η αυτοφαγία
Υπάρχουν αρκετά δεδομένα που δείχνουν κάποιες ωφέλιμες δράσεις της διαλειμματικής διατροφής. Ένα κύριο επιχείρημα είναι η ένταση του φαινομένου της αυτοφαγίας. Της διαδικασίας δηλαδή των κυττάρων να ανατρέχουν στα σκουπίδια τους και να τα χρησιμοποιούν για τις βιοχημικές τους λειτουργίες.
Η αλήθεια είναι ότι το φαινόμενο της αυτοφαγίας υπάρχει και χωρίς τη διαλειμματική και είναι μια φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων η οποία απλά επιτείνεται λόγω της απουσίας πρόσληψης τροφής. Όχι δεν ενεργοποιείται με τη νηστεία υπάρχει μέσα στον οργανισμό μας και απλά επιταχύνεται έως ένα κάποιο βαθμό.
Απώλεια βάρους και διαβήτης τύπου 2
Ένα άλλο επιχείρημα βασικό των οπαδών της διαλειμματικής είναι η απώλεια βάρους. Και εδώ τα πράγματα εφόσον ισχύει ο πρώτος κανόνας της θερμοδυναμικής η διαλειμματική δεν δείχνει να παρέχει κάποια απάντηση.
Σε ένα άλλο πεδίο όπου οι οπαδοί της διαλειμματικής επιχειρηματολογούσαν σαν με έμφαση ήταν το ζήτημα σε σχέση με τη διαχείριση του διαβήτη και ειδικότερα του διαβήτη τύπου 2 που είναι και πιο διαδεδομένος στον γενικό πληθυσμό. Όμως και εδώ μια πρόσφατη δημοσίευση ανασκόπησης 13 μελετών έρχεται να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
Όπως αποδείχτηκε από την ανασκόπηση
«Ο περιορισμός της σίτισης σε 2 έως 3 γεύματα την ημέρα και η πρακτική του περιορισμένου χρόνου σίτισης με λιγότερες από 10 ώρες ημερήσιας πρόσληψης τροφής προάγει την απώλεια βάρους και τον γλυκαιμικό έλεγχο σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Η ευθυγράμμιση της κατανάλωσης τροφής με τον φυσικό ρυθμό του οργανισμού είναι ευεργετική, ενώ η παράλειψη του πρωινού διαταράσσει αυτόν τον ρυθμό. Η κατανάλωση σνακ μετά το βράδυ ή η αναμονή 3-4 ωρών μετά το γεύμα βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης, αλλά η κατανάλωση σνακ πριν από τον ύπνο δεν προσφέρει τα ίδια οφέλη.»
Με άλλα λόγια. Ένας διαβητικός τύπου 2 μπορεί να δει οφέλη από το χρονικό περιορισμό στο διάστημα 10 ωρών την ημέρα. Ακόμα και αν περιορίσει τα γεύματά του σε 3. Το επιχείρημα της μη κατανάλωσης πρωινού δεν ευσταθεί. Αντίθετα μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα καθώς διαταράσσει το φυσικό ρυθμό του οργανισμού.
Όπως έχει φανεί και σε άλλη μελέτη η πρόκληση αρνητικού θερμικού ισοζυγίου είναι αυτό που δίνει τελικά το αποτέλεσμα. Και όχι το μαγικό ραβδάκι της διαλειμματικής νηστείας.
Πιθανότατα ο διάλειμματικός ρυθμός σίτισης να διαμορφώνει ένα πιο στενό διατροφικό πλαίσιο. Ένα πιο αυστηρό περιορισμό και πιο συγκεκριμένη πρόσληψη της τροφής. Μειώνοντας έτσι τις περιπτώσεις καταστρατήγησης του διατροφικού πλάνου.