Δημιουργώντας το πλαίσιο για μια αλλαγή
Στην καθημερινότητα μας σαν άνθρωποι, έχουμε αναπτύξει ένα πλήθος αυτοματισμών για διαφορετικά πράγματα.
Ξυπνάμε το πρωί και μηχανικά κατευθυνόμαστε στη τουαλέτα για να πλύνουμε τα δόντια μας. Συνηθίζουμε να ακουμπάμε τα κλειδιά μας σε ένα συγκεκριμένο σημείο ενώ ακουμπάμε τη τσάντα μας σε ένα ράφι. Μηχανικά κοιταζόμαστε στον καθρέφτη πριν φύγουμε και όταν μπαίνουμε στο αυτοκίνητο μας, βάζουμε τη ζώνη μας.
Όλα αυτά γίνονται γιατί απλά έχουμε “τυποποιήσει” μια σειρά από ενέργειες μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Μπαίνω στο αυτοκίνητο, βάζω ζώνη. Βγαίνω έξω, κοιτάζομαι στον καθρέφτη. Μπαίνω σπίτι, ακουμπάω τα πράγματα σε ένα σημείο που με βολεύει για να τα ξαναβρώ.
Παρόμοιες όμως συμπεριφορές διακρίνουμε και σε καταστάσεις που έχουν να κάνουν με το φαγητό. Βαριέμαι και ανοίγω το ψυγείο να φάω κάτι. Είμαι μπροστά στην τηλεόραση παρακολουθώντας ένα επεισόδιο της αγαπημένης μου σειράς και τρώω κάτι. Βρίσκομαι σε πίεση/ είμαι αγχωμένη/ νιώθω στεναχώρια/ νιώθω κάποιο άλλο συναίσθημα και ανοίγω ένα πακέτο από μια οποιαδήποτε εύκολη και βολική τροφή. Στρώνουμε το τραπέζι για φαγητό και πριν καθίσουμε, έχουμε “δοκιμάσει” μια πιρουνιά από όλα τα φαγητά. Τρώμε γρήγορα και μηχανικά, ελέγχοντας τα μηνύματά μας στο κινητό ή στα social media. Όλα μαζί αλλά και το κάθε ένα από μόνο του έχουν τη συμμετοχή τους στη προσπάθεια διαχείρισης του σωματικού μας βάρους. Και ενώ μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε, μας είναι δύσκολο να τα σταματήσουμε.
Ανατρέψτε το πλαίσιο.
Αν δεν μπορούμε να σταματήσουμε κάποια συμπεριφορά ή συνήθεια που να είναι αποτέλεσμα μιας κατάστασης τότε ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται. Αν δηλαδή η επιθυμία μας να φάμε ένα γλυκό ή αλμυρό σνακ είναι τόσο μεγάλη που ξεπερνά τα όρια μας, ας το φάμε καθισμένοι, στο τραπέζι της κουζίνας μέσα από το πιάτο μας και όχι περιφερόμενοι στο χώρο του σπιτιού. Ακόμα και όταν θέλουμε να φάμε κάτι βλέποντας το αγαπημένο μας τηλεοπτικό πρόγραμμα (κάτι που γενικά δε είναι και το ορθότερο σαν επιλογή) ας επιλέξουμε να το κάνουμε βάζοντας μια ποσότητα σε ένα μικρό πιάτο και όχι με το να βυθίζουμε το χέρι μας διαρκώς σε μια συσκευασία.
Ακόμα καλύτερο θα ήταν να έχουμε έτοιμες μικρές εναλλακτικές λύσεις με καλύτερο θρεπτικό περιεχόμενο. Συχνά η διαδρομή μέχρι να διαφοροποιήσουμε μια συγκεκριμένη κακή συνήθεια είναι αρκετά μεγάλη με πολλές ενδιάμεσες στάσεις. Ένα βήμα κάθε φορά, μια μικρή διαφοροποίηση σε κάθε στάδιο. Το σημαντικό είναι να υπάρξει η απόφαση για αλλαγή. Και τα υπόλοιπα θα γίνουν με υπομονή και χρόνο.
