Τα σφηνάκια τζίντζερ

Και ποιος δεν τα έχει δει, ή δεν έχει παρακολουθήσει διάφορους διάσημους και μη να τα παρασκευάζουν στις κουζίνες των σπιτιών τους. Τα σπιτικά σφηνάκια τζίντζερ είναι η νέα μόδα που διαδίδουν ασταμάτητα οι διάφοροι celebrities και ινφλουένσερς.

Φυσικά δεν θα βρείτε μόνο μια συνταγή. Συνήθως παρασκευάζονται από συμπυκνωμένο χυμό τζίντζερ αναμεμειγμένο με λεμόνι, μέλι ή άλλα φυσικά συστατικά. Χωρίς ποτέ να είναι η ίδια η δοσολογία. Αλλά και χωρίς να υπάρχει και λεπτομερής περιγραφή της ποσότητας που μπαίνει μέσα. Και εδώ είναι κάτι που πρέπει να το κρατήσετε σαν πληροφορία.

Το τζίντζερ (Zingiber officinale) χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική εδώ και αιώνες και υποστηρίζεται από τη σύγχρονη έρευνα για τα πολυάριθμα οφέλη του για την υγεία. Άλλα υλικά που βρίσκουμε στις διάφορες συνταγές έχουν και αυτά βρεθεί στο πεδίο της έρευνας. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο διάφορα συστατικά τους έχουν ερευνηθεί και έχουν αποδείξει κάποια θετική επίδραση στην υγεία του οργανισμού μας.

Πιθανά οφέλη για την υγεία μας από τα σφηνάκια τζίντζερ

Πεπτικό σύστημα

Ας αρχίσουμε από αυτό που ξέρουμε πάρα πολύ καλά, τη θετική επίδραση στο πεπτικό σύστημα. Το τζίντζερ έχει προκινητικές ιδιότητες που ενισχύουν τη γαστρική κένωση και μειώνουν τα συμπτώματα του φουσκώματος και της δυσπεψίας. Μια μετα-ανάλυση (Liu et al., 2020) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τζίντζερ ανακουφίζει αποτελεσματικά τη λειτουργική δυσπεψία και μειώνει την καθυστερημένη γαστρική κένωση.

Άλλη μετα-ανάλυση (Zhu et al., 2019) ανέφερε ότι το τζίντζερ ενισχύει την κινητικότητα του γαστρεντερικού συστήματος, καθιστώντας το αποτελεσματικό για άτομα με λειτουργική δυσπεψία ή αργή πέψη.

Ξέρουμε επίσης πάρα πολύ καλά ότι το τζίντζερ μειώνει τα συμπτώματα της ναυτίας και τον εμετό. Είτε αυτό αφορά εγκυμοσύνη (στα πρώτα στάδια) είτε ναυτία που προκαλείται από την κίνηση στο ταξίδι ή την χημειοθεραπεία (Viljoen et al., 2014). Οι δραστικές ενώσεις του, όπως η τζιντζερόλη και η σογκαόλη, αλληλεπιδρούν με τον άξονα έντερο-εγκέφαλος για την ανακούφιση της ναυτίας.

Μελέτες δείχνουν ότι το τζίντζερ μπορεί να βοηθήσει στην καταπράυνση του αναστατωμένου στομάχου και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (IBS) λόγω της ικανότητάς του να ενισχύει τη δραστηριότητα των πεπτικών ενζύμων και να μειώνει το φούσκωμα. Επίσης  μπορεί να προάγει την κινητικότητα του εντέρου και να βοηθήσει στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας διεγείροντας τους πεπτικούς χυμούς.

Μείωση της Φλεγμονής

Το τζίντζερ περιέχει βιοδραστικές ενώσεις όπως η [6]-τζιντζερόλη και οι σογκαόλες, οι οποίες έχουν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η δράση γίνεται μέσω της αναστολής  στα φλεγμονώδη μονοπάτια όπως ο πυρηνικός παράγοντας-κΒ (NF-κΒ) και τα ένζυμα της κυκλοοξυγενάσης.

Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το τζίντζερ μειώνει δείκτες φλεγμονής, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), σε άτομα με χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα (Daily et al., 2015).

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ενώσεις αυτές μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή σε καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα (Bartels et al., 2015) και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Η τακτική κατανάλωση τζίντζερ μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της χρόνιας φλεγμονής με την πάροδο του χρόνου.

Ενίσχυση του ανοσοποιητικού

Το τζίντζερ είναι μια ισχυρή πηγή αντιοξειδωτικών. Τα οποία συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών, στη μείωση του οξειδωτικού στρες και στην προστασία από κυτταρικές βλάβες (Ghasemzadeh et al., 2016). Όταν συνδυάζεται με συστατικά όπως το λεμόνι ή το μέλι, η αντιοξειδωτική ικανότητα των σφηνών τζίντζερ μπορεί να ενισχυθεί.

Επίσης έχει αποδειχθεί  ότι το  τζίντζερ παρουσιάζει αντιικές και αντιβακτηριακές επιδράσεις, κατά βακτηρίων όπως το Escherichia coli και το Helicobacter pylori.

‘Άλλη  μελέτη διαπίστωσε ότι το φρέσκο τζίντζερ βελτίωσε τις ανοσολογικές αποκρίσεις κατά των ιών του αναπνευστικού συστήματος.

Όλα τα παραπάνω τονίζουν το ρόλο του στη μείωση των λοιμώξεων και τη διατήρηση της υγείας του εντέρου (Hsiang et al., 2013).

Βελτίωση της συνολικής υγείας

Ένα από τα σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος είναι και η διαχείριση του ζαχάρου στο αίμα. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το τζίντζερ μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθιστώντας το ευεργετικό για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2. Έχει επίσης συσχετιστεί με βελτιωμένα επίπεδα HbA1c (γλυκοζυλιωμένη) , έναν δείκτη για τον μακροπρόθεσμο έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα. Η μελέτη από τους Mahluji et al. (2013) διαπίστωσε ότι το συμπλήρωμα τζίντζερ μείωσε σημαντικά τη γλυκόζη αίματος νηστείας και την HbA1c σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Το τζίντζερ επίσης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στη βελτίωση του προφίλ των λιπιδίων και στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνει τον μυϊκό πόνο μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του (Black et al., 2010).

Προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν ότι η τζιντζερόλη και η σογκαόλη μπορούν να αναστείλουν την ανάπτυξη του όγκου και να προκαλέσουν απόπτωση στα καρκινικά κύτταρα (Prasad et al., 2015). Αν και πολλά υποσχόμενες, απαιτούνται πιο ισχυρές κλινικές μελέτες.

Πιθανοί κίνδυνοι συχνής κατανάλωσης

Παρά τα πολλά οφέλη της, η συχνή ή υπερβολική χρήση ενέσεων τζίντζερ μπορεί να δημιουργήσει ορισμένους κινδύνους:

Αλληλεπίδραση με φαρμακευτική αγωγή

Οι αντιπηκτικές ιδιότητες του τζίντζερ μπορεί να ενισχύσουν τις επιδράσεις των αντιπηκτικών φαρμάκων όπως η βαρφαρίνη, αυξάνοντας τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Μπορεί να μειώσει το σάκχαρο του αίματος και την αρτηριακή πίεση, ενδεχομένως αλληλεπιδρώντας με αντιδιαβητικά ή αντιυπερτασικά φάρμακα.

Παρενέργειες στο πεπτικό σύστημα

Υψηλές δόσεις τζίντζερ μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερική δυσφορία, συμπεριλαμβανομένης της καούρας, της διάρροιας και των κράμπες στο στομάχι.

Τα συμπυκνωμένα σφηνάκια τζίντζερ, ιδιαίτερα εκείνα με υψηλή οξύτητα (από λεμόνι ή λάιμ), μπορούν να ερεθίσουν τη γαστρική επένδυση σε ευαίσθητα άτομα.

Αλλεργικέςαντιδράσεις

Αν και σπάνιες, μπορεί να εμφανιστούν αλλεργικές αντιδράσεις στο τζίντζερ, που εκδηλώνονται ως κνησμός, πρήξιμο ή δυσκολία στην αναπνοή.

Πιθανές επιπτώσεις από την μακροχρόνια χρήση

Υπάρχει περιορισμένη έρευνα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κατανάλωσης συμπυκνωμένου τζίντζερ καθημερινά. Ενώ η μέτρια χρήση θεωρείται ασφαλής, η υπερβολική πρόσληψη (πέρα από 4 γραμμάρια τζίντζερ ημερησίως) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Όπως ερεθισμό του λαιμού ή επιπλοκές χολόλιθου σε άτομα με προδιάθεση.

Επίσης η υπερβολική κατανάλωση για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς επιδράσεις. Ειδικά στον καρδιακό ρυθμό ή στην αρτηριακή πίεση σε ευαίσθητα άτομα.

Πόσο να καταναλώσουμε

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά όχι περισσότερα από 4 γραμμάρια τζίντζερ ημερησίως από όλες τις πηγές για τους ενήλικες.

Ένα μόνο σφηνάκι τζίντζερ (30-60 ml) περιέχει συνήθως περίπου 1 γραμμάριο τζίντζερ, καθιστώντας το ασφαλές για τα περισσότερα άτομα. Είναι γενικά ασφαλές για υγιή άτομα να καταναλώνουν 3-4 φορές την εβδομάδα.

Για όσους χρησιμοποιούν τα σφηνάκια τζίντζερ για συγκεκριμένα σκοπό π.χ. αντιμετώπιση της ναυτίας ή την διαχείριση  φλεγμονής μπορούν να κάνουν μια καθημερινή χρήση. Αλλά για μικρά χρονικά διαστήματα, και χωρίς να υπερβαίνουν τις συνιστώμενες δόσεις.

Ιδιαίτερη προσοχή στην κύηση

Η διαχείριση της ναυτίας στην εγκυμοσύνη, μπορεί να γίνει με κάποιο σπιτικό σφηνάκι. Αλλά οι δόσεις δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 1 γραμμάριο ημερησίως για να αποφευχθεί η διέγερση της μήτρας.

Άλλες ειδικές καταστάσεις

Καλό είναι να προσέχουν όσοι πάσχουν από πέτρες στη χολή ή ΓΟΠ. Ή λαμβάνουν φάρμακα όπως αντιπηκτικά θα πρέπει να μιλήσουν στο γιατρό τους πριν χρησιμοποιήσουν σφηνάκια τζίντζερ για τον οποιοδήποτε λόγο.

Ιδιαίτερη προσοχή. Όπως ανέφερα και στην αρχή οι οικιακές παρασκευές εκχυλισμάτων με τζίντζερ ΔΕΝ είναι τιτλοδοτημένες. Δηλαδή δεν έχει προσδιοριστεί με κάποιο τρόπο η περιεκτικότητά τους σε τζίντζερ. Κάτι που σημαίνει ότι η δραστική ουσία σε κάθε σφηνάκι μπορεί να ξεπερνάει το προβλεπόμενο 1 γραμμάριο. Παραπέρα η καθημερινή χρήση στη κουζίνα μπορεί να προσθέσει και άλλη ποσότητα στην πρόσληψη τζίντζερ.