Όσπρια, μια καλή επιλογή για την υγεία μας αλλά και το περιβάλλον

Έχω πολλές αναφερθεί στο ρόλο της διατροφής, της σωστής επιλογής των τροφίμων αλλά και των συνολικών μας διατροφικών επιλογών σαν καταναλωτές στη υγεία μας αλλά και στο περιβάλλον.

Τι σύγχρονο σύνθετο πρόβλημα

Ο σύγχρονος οικονομικά ανεπτυγμένος δυτικός κόσμος, έχει εδώ και πολλά χρόνια διαφοροποιήσει σημαντικά την διατροφή του σε σχέση με το παρελθόν. Η βιομηχανική επανάσταση, η τυποποίηση αλλά και η επεξεργασία των τροφίμων, έλυσε το επισιτιστικό ζήτημα. Εξασφάλισε τροφή για τους πολλούς όλο το χρόνο. Παράλληλα όμως αύξησε σημαντικά την κατανάλωση κρέατος, την πρόσληψη αλατιού και απλών υδατανθράκων και φόρτωσε με θερμίδες το διαιτολόγιο μας.

Αναπόφευκτα αυξήθηκε η συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας αλλά σοβαρών παθήσεων που σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με το διατροφικό μας προφίλ. Παράλληλα αυξήθηκε σημαντικά το οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής μας. Οι επιδράσεις δηλαδή της καλλιέργειας γης και εκτροφής των ζώων στο περιβάλλον.

Πλέον είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε το μέγεθος του προβλήματος αλλά και να κατανοήσουμε το μηχανισμό που δημιουργεί τα προβλήματα υγείας. Ξέρουμε όμως το αντίδοτο, το τι μπορούμε να κάνουμε και ολιστικά να παρέμβουμε στη διατροφή μας αλλά και οι επιλογές μας να έχουν το μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα.

Ένα από τα εργαλεία της λύσης είναι και τα όσπρια.

Πλούσια πηγή φυτικών ινών, σύνθετων υδατανθράκων, πρωτεΐνης και μεταλλικών στοιχείων και με καθόλου χοληστερίνη ή λιπαρά, τα όσπρια δείχνουν να είναι μια αξιόλογη και ισορροπημένη τροφή. Εναλλακτική στην ενεργοβόρα παραγωγή κρέατος. Παρά το μειονέκτημα τους: τα όσπρια δεν περιέχουν όλα τα αμινοξέα (τα συστατικά στοιχεία των πρωτεϊνών) που είναι απαραίτητα για τις ανάγκες μας.

Υπάρχει όμως λύση και σε αυτό, πρέπει να καταναλώνονται μαζί με τα δημητριακά, τα οποία περιέχουν ακριβώς τα αμινοξέα που συμπληρώνουν αυτά που δεν περιέχουν τα όσπρια. Και αν νομίζετε ότι αυτό είναι κάτι δύσκολο σκεφτείτε ότι συνηθίζουμε να συνοδεύουμε τα όσπρια μας με ψωμί ή να τα μαγειρεύουμε με ρύζι.

Τα όσπρια είναι επίσης σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες. Τα 100 γραμμάρια κόκκινων φασολιών έχουν περισσότερες από 15 γραμμάρια φυτικών ινών, ένα βασικό μακροθρεπτικό συστατικό που συχνά λείπει από το καθημερινό μας πιάτο.

Επίσης, τα όσπρια περιέχουν διαλυτές φυτικές ίνες, οι οποίες επιβραδύνουν την απορρόφηση των σακχάρων και ορισμένων λιπών και έτσι μειώνουν τους κινδύνους εμφάνισης των ΣΔ 2.

Τέλος, τα όσπρια είναι επίσης πλούσια σε μικροθρεπτικά συστατικά. Οι πράσινες φακές περιέχουν πολύ σίδηρο. Τα λευκά φασόλια είναι πλούσια σε μαγγάνιο, μαγνήσιο και βιταμίνη Β1. Και τα ρεβίθια είναι πλούσια σε φώσφορο και βιταμίνες Β9. Κάθε είδος οσπρίων παρέχει διαφορετικά μικροθρεπτικά συστατικά χρήσιμα για τον οργανισμό, τα οποία βρίσκονται πολύ λίγο στη διατροφή μας γενικά.

Περιβάλλον

Υπάρχει και μια ακόμα πιο σημαντική παράμετρος για να προτιμήσουμε τα όσπρια. Η θετική επίδραση τους στο περιβάλλον. Όπως είπαμε ένα σημαντικό στοιχείο που αφορά τα όσπρια είναι το μικρό οικολογικό αποτύπωμα που έχουν. Η καλλιέργεια τους παράγει πολύ λίγο CO2, γεγονός που καθιστά τα όσπρια μεταξύ των τροφίμων που εκπέμπουν λιγότερο CO2.

Τα φυτά που παράγουν τα όσπρια είναι από τις λίγες καλλιέργειες που μπορούν  να δεσμεύουν άζωτο από τον αέρα. Συγκεκριμένα, τα βακτήρια rhizobium που ζουν σε συμβίωση στις ρίζες των ψυχανθών, δεσμεύουν το άζωτο.

Αλλά γιατί έχει σημασία η δέσμευση του αζώτου;  Επειδή είναι το κύριο λίπασμα που χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των φυτών. Χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε η γεωργία όπως την ξέρουμε σήμερα.

Έτσι καλλιεργώντας τα όσπρια το έδαφος εμπλουτίζεται σε άζωτο. Κάτι που σημαίνει λιγότερη χρήση λιπασμάτων άρα και λιγότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Όπως επίσης και μείωση της πιθανότητας επιμόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα.

Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που πολλές φορές σε περιόδους μετά από αγρανάπαυση γίνεται αλλαγή της καλλιέργειας σε όσπρια. Με αυτό το τρόπο γίνεται εμπλουτισμός του εδάφους.

Όπως βλέπετε για πολλούς λόγους είναι ανάγκη να εντάξουμε συστηματικά και πιο εντατικά τα όσπρια στη διατροφή μας. Είμαστε κερδισμένοι είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο.